Czy pracodawca może odmówić urlopu?
Cała rodzina gotowa na wyczekiwane od miesięcy wczasy, wniosek urlopowy złożony, zaakceptowany i nagle, ostatniego dnia w pracy dowiadujesz się o anulowaniu urlopu przez pracodawcę. Czy taka sytuacja jest możliwa i przede wszystkim zgodna z Kodeksem pracy? Warto znać swoje prawa dotyczące dni wolnych i wiedzieć, czy pracodawca może odmówić urlopu albo cofnąć pracownika, który już urlop odbywa.
Urlop wypoczynkowy – komu należy zgłaszać? Ile dni wcześniej?
Zgodnie z Kodeksem pracy każda zatrudniona na umowę o pracę osoba ma do wykorzystania 20 lub 26 dni wolnych w roku. Urlop jest niezbywalny i płatny. Powinien być również nieprzerwany, ale w praktyce stosuje się 14 dni wolnych jednorazowo, a pozostałe są wybierane pojedynczo. Rozpoczynając karierę zawodową, nabiera się prawa do urlopu proporcjonalnie do przepracowanego czasu.
Komu zgłasza się chęć wzięcia urlopu? Należy złożyć wniosek do bezpośredniego przełożonego. Zwykle na początku roku wypełnia się tzw. plan urlopowy. To grafik planowanych nieobecności pracowników, który pozwala pracodawcy ocenić, czy urlopy w wybranych terminach nie zakłócą ciągłości pracy itd. Plan nie jest jednak ostatecznie wiążącym dokumentem. Taką funkcję pełni wniosek urlopowy. Ile dni wcześniej należy go złożyć? Im wcześniej, tym lepiej. Jeśli planujesz kupić drogą zagraniczną wycieczkę, możesz nawet kilka miesięcy wcześniej zapytać szefa, czy zgadza się na Twoją nieobecność.
Inaczej wygląda sytuacja z urlopem na żądanie. Każdego roku przysługują Ci 4 dni wolnego, które możesz zgłosić niespodziewanie w ostatniej chwili, np. rano poinformować szefa, że nie zjawisz się w pracy. Ważne, aby przekazać tę wiadomość przed godziną rozpoczęcia pracy.
W jakich sytuacjach pracodawca ma prawo odmówić urlopu wypoczynkowego?
Musisz pamiętać, że pracodawca kieruje się dobrem przedsiębiorstwa. Jeśli w czteroosobowym dziale trzy osoby chcą mieć urlop w tym samym czasie, może nastąpić problem z realizacją ich zadań w terminie i przestój w całej firmie. Dlatego też odmowa udzielenia urlopu wypoczynkowego jest jak najbardziej możliwa.
Cofnięcie urlopu przez pracodawcę, który wcześniej zaakceptował wniosek pracownika, zdarza się niezmiernie rzadko. Częste tego typu praktyki prowadziłyby bowiem do braku poczucia bezpieczeństwa. Jak budować zaufanie w firmie, kiedy pracownicy nie mogą zaplanować sobie urlopu i martwią się, że w każdej chwili mogliby zostać z niego odwołani?
Niemniej cofnięcie pracownika z wolnego jest dopuszczalne przez Kodeks pracy, ale pod pewnymi warunkami.
Jak stanowi art. 167.:
§ 1. Pracodawca może odwołać pracownika z urlopu tylko wówczas, gdy jego obecności w zakładzie wymagają okoliczności nieprzewidziane w chwili rozpoczynania urlopu.
§ 2. Pracodawca jest obowiązany pokryć koszty poniesione przez pracownika w bezpośrednim związku z odwołaniem go z urlopu.
Czy pracodawca może odmówić urlopu na żądanie? Tak, ma takie prawo, ale również wyłącznie w szczególnych i uzasadnionych dobrem zakładu pracy okolicznościach. Jeśli mimo tego, że pracodawca odmawia urlopu, pracownik nie stawi się w pracy, powinien liczyć się z konsekwencjami, jakie płyną z nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy. Jest ona ciężkim naruszeniem obowiązków pracowniczych. Zgodnie z art. 52. § 1. Kp w takim przypadku pracodawca może zdecydować się na rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.